اسپری رنگ نسوز چیست ؟ | انواع رنگ نسوز + کاربردها

همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، این نام به رنگ هایی که در برابر حرارت بالا مقاوم هستند، اطلاق می شود. تولید و توسعه این نوع رنگ ها از زمان گسترش صنایع مختلف آغاز شد. زیرا ابزار و قطعات در صنایع مختلف مثل صنایع نفت و گاز، فولاد و ... در معرض دما و حرارت بالا هستند و برای رنگ آمیزی آن ها نیاز به تولید رنگ هایی با قابلیت نسوز بودن احساس می شد.
در ابتدا برای ساخت این رنگ ها از مواد معدنی و سیلیکات ها استفاده می کردند ولی امروزه ترکیبات آن ها تغییر کرده تا علاوه بر مقاومت در برابر حرارت، نسبت به خوردگی و زنگ زدگی نیز مقاوم باشند.

این دسته از رنگ ها، از جمله پوشش های صنعتی پرکاربردی هستند که برای محافظت سطوح فلزی یا غیر فلزی در برابر حرارت بالا طراحی شده اند و معمولا برای رنگ آمیزی قطعات و سازه هایی استفاده می شوند که در معرض حرارت مستقیم یا غیرمستقیم قرار دارند، مانند دودکش ها، کوره ها، اگزوز خودروها، لوله های بخار و ...
این رنگ ها دارای ترکیباتی مثل رزین های مقاوم به حرارت، پیگمنت های نسوز، افزودنی های ضد خوردگی و ترکیبات چسبنده است.

• رزین های مقاوم به حرارت: این رزین ها پایه و بستر اصلی رنگ را هستند که اغلب از اپوکسی ها، سیلیکات ها و فنولیک ها تشکیل می شوند. رایج ترین آن ها اپوکسی – سیلیکونی است که قابلیت تحمل دمای بالایی (گاهی تا 600 درجه سانتی گراد) دارند و در برابر اکسیداسیون نیز مقاوم هستند.
• پیگمنت های نسوز : این رنگدانه ها نه تنها به رنگ ظاهری محصول کمک می کنند، بلکه در برابر حرارت بالا نیز تجزیه نمی شوند و قادر به حفظ خواص فیزیکی خود هستند. اکسیدهای فلزی مثل اکسید آهن، اکسید کروم و اکسید آلومینیوم از جمله پیگمنت های متداول در ساخت این نوع رنگ ها هستند.
• افزودنی های ضد خوردگی : این مواد باعث افزایش مقاومت سطوح مختلف در برابر عوامل خورنده و زنگ زدگی مثل رطوبت، نمک و مواد شیمیایی می شوند.
• ترکیبات چسبنده : این ترکیبات، چسبندگی رنگ به سطح زیرین را افزایش می دهد و از پوسته شدن یا ترک خوردن رنگ در دمای بالا جلوگیری می کنند. این ترکیبات می تواند از جنس سیلیکات ها یا ترکیبات مقاوم به حرارت دیگر باشد.

مهم ترین ویژگی رنگ نسوز ، مقاومت حرارتی بالای آن است. در واقع این رنگ ها قادر هستند سطوح مختلف را از تغییر رنگ، تخریب و سوختن در  دماهای بسیار بالا (گاهی تا 600 درجه سانتی گراد و حتی بیشتر) محافظت نمایند. همچنین این رنگ ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی نیز بسیار مقاوم هستند و قطعات و سطوح مورد نظر را از زنگ زدگی در محیط های مرطوب یا خورنده، حفظ می کنند.
همچنین این رنگ ها نسبت به شوک حرارتی (تغییرات ناگهانی دما) مقاوم هستند، یعنی قطعات و سطوح مختلف را از بابت ترک خوردن یا پوسته شدن در تغییرات ناکهانی دما، محافظت می کند. این ویژگی برای رنگ آمیزی اگزوز خودرو و کوره ها بسیار کاربردی است. چسبندگی عالی به انواع سطوح فلزی و غیر فلزی نیز از دیگر ویژگی های این رنگ ها می باشد. در نهایت نیز دوام و طول عمر بالای این رنگ ها، آن را به گزینه ای مطمئن و ایده آل برای پروژه های صنعتی و ساختمانی تبدیل کرده است.

همانطور که بارها نیز اشاره شد، رنگ نسوز یک پوشش مقاوم در برابر حرارت بالا است. این رنگ با مقاومت حرارتی بالا، از سازه ها و قطعات و تجهیزات مختلف در برابر حرارت، خوردگی، زنگ زدگی و شوک های حرارتی محافظت می کند. از مهم ترین کاربردهای رنگ نسوز می توان به پوشش کوره ها، دودکش ها، دیگ های بخار، اگزوز خودرو، لوله های صنعتی، تجهیزات آزمایشگاهی و همچننی استفاده در صنایع مختلف مثل صنعت فولاد، صنعت نفت و گاز، صنعت پتروشیمی و حتی مصارف خانگی اشاره کرد. این نوع رنگ علاوه بر ایجاد پوشش محافظ، طول عمر قطعات و ایمنی را افزایش می دهد.

رنگ های نسوز با توجه به نوع رزین پایه و کاربردی که دارند، در انواع مختلفی تولید می شوند. از جمله انواع رنگ نسوز عبارت است از:

•  بر پایه سیلیکات : یکی از رایج ترین نوع این رنگ هاست که معمولا برای رنگ آمیزی قطعات و سازه هایی که در تماس مستقیم با شعله یا حرارت بسیار بالا هستند، مورد استفاده قرار می گیرد. این رنگ، مقاومت حرارتی بسیار بالایی (تا حدود 700 درجه سانتی گراد) دارد.
• اپوکسی : این نوع رنگ برای شرایطی که سطوح مورد نظر علاوه بر رنگی مقاوم و نسوز به رنگی مقاوم نسبت به مواد شیمیایی و فرایندهای مکانیکی دارند، مناسب است. البته لازم به ذکر است که مقاومت حرارتی این نوع رنگ نسبت به نوع قبلی (رنگ نسوز بر پایه سیلیکات) کم تر است، اما چسبندگی و دوام بالایی دارد.
• سیلیکونی : این نوع رنگ که ترکیبی از انعطاف پذیری و مقاومت حرارتی بالا است، بهترین انتخاب برای رنگ آمیزی لوله ها، اگزوزها و قطعات در معرض تغییرات دمایی مکرر می باشد.
• آلومینیومی : این رنگ ها معمولا حاوی ذرات فلزی هستند که علاوه بر نسوز بودن، دارای زیبایی ظاهری و مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون هستند.

رنگ نسوز به شکل های مختلفی مثل اسپری و رنگ قوطی تولید می شود و برای کسب بهترین نتیجه می بایست روش استفاده صحیح هر یک از مدل ها را بدانیم.
در صورت تهیه اسپری رنگ ، فقط کافی است طبق دستور تولید کننده عمل کنید. در این روش نیازی به داشتن پیستوله رنگ پاش ، قلم مو رنگ و ... نیست.
در صورت خرید رنگ های سطلی یا قوطی، می توانید به سه روش زیر عمل کنید:

1. روش اسپری : این مدل رنگ آمیزی یکی از روش های متداول است که در آن از پیستوله استفاده می شود. با این روش، پوششی یکنواخت با ضخامت کنترل شده خواهید داشت. این روش برای سطوح بزرگ و صنعتی بسیار مناسب است.
2. روش پاشش حرارتی : این روش بیشتر برای رنگ های نسوز خاص یا در مواردی که نیاز به چسبندگی مکانیکی بالایی باشد، به کار می رود. در این روش، مواد پوششی در دمای بالا ذوب و سپس روی سطح پاشیده می شوند.
3. روش غلتکی و قلم مویی : در پروژه های کوچک یا سطوحی با دسترسی سخت از روش غلتکی یا قلم مویی استفاده می شود. اگر چه این دو روش سرعت کم تری دارند، اما دقت رنگ آمیزی و امکان توجه به جزئیات در این دو روش بیشتر است و امکان تعمیرات موضوعی نیز با این روش فراهم می باشد.

در نهایت لازم به ذکر است که انتخاب روش مناسب، تاثیر مستقیم بر عملکرد نهایی، عمر مفید رنگ و مقاومت آن در شرایط سخت دارد.