خطرات لحیم کاری و روش انجام ایمن آن

در این بخش می خواهیم بدانیم خطرات لحیم کاری چیست ؟ در واقع می خواهیم با خطراتی که ممکن است هنگام لحیم کاری رخ دهد، آشنا شویم و سپس راهکار انجام لحیم کاری ایمن را بیاموزیم. خطراتی که ممکن است هنگام لحیم کاری رخ دهند، عبارتنداز :

• خطرات ناشی از فلزات سنگین:

برای لحیم کاری از لحیم های مختلفی استفاده می شود. برخی از انواع لحیم دارای فلزات سنگین مثل سرب هستند. سرب ماده ای سمی است که برای سلامتی مضر می باشد. این فلز سمی می تواند مشکلات جدی برای مغز، سیستم عصبی، کلیه ها و ... ایجاد کند. سرطان زا بودن این ماده نیز به اثبات رسیده است.

• خطرات ناشی از مواد شیمیایی:

برای لحیم کاری علاوه بر سرب، از یکسری مواد شیمیایی استفاده می شود که در صورت عدم رعایت ایمنی می تواند برای سلامتی مضر باشد. طبق مطالعات انجام شده مواد شیمیایی مضر می توانند باعث بروز مشکلاتی مثل ناباروری، مشکلات پوستی و ... شوند.

• خطرات ناشی از دود لحیم کاری:

هنگام لحیم کاری دودی متساعد می شود که به دلیل داشتن ذرات ریز فلزات سنگین و مواد شیمیایی، در صورت ورود به ریه می تواند به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات تنفسی شود.

ضمنا اگر می خواهید با مشکلات رایج در لحیم کاری نیز آشنا شوید، روی لینک آن کلیک کنید.

دود لحیم کاری در واقع از فلز لحیم کاری و گاز حاصل از فلاکس تبخیر شده تشکیل می شود. لحیم کاری باعث ذوب شدن آلیاژهای فلزی (فلز لحیم) با نقطه ذوب پایین می شود و یک پیوند بین آن ها تشکیل می شود. زمانی که این پیوند ایجاد می شود، بخار و دودهایی منتشر می شود که قرار گرفتن مداوم در معرض این دودها بر روی سلامتی تاثیر منفی می گذارد.

ذرات موجود در دود لحیم کاری حدود بین 0.3 میکرون تا 1 میکرون است. به همین دلیل می توانند به عمق ریه و بافت های نرم نفوذ کنند و صدمات جبران ناپذیری به ریه ها وارد کنند. پس عوارض دود لحیم کاری تنها به آسم منتهی نمی شود و می تواند صدمات جبران ناپذیر دیگری نیز روی بدن داشته باشد.

و ما در رابطه با دود لحیم کاری و آسم لازم به توضیح است که در انگلستان دود فلاکس مبتنی بر رزین در لحیم کاری به عنوان یکی از عوامل ایجاد بیماری آسم شناخته شده است.

اگر شخصی به صورت مداوم در معرض دود حاصل از لحیم کاری قرار بگیرد، ممکن است به حملات آسم دچار شود و نکته مهم این است که اگر شخصی به وسیله دود ناشی از لحیم کاری به بیماری آسم مبتلا شود، اثر آن دائمی بوده و امکان بهبود بیماری وجود نخواهد داشت.

هانطور که می دانید سرب یکی از فلزات لحیم کاری است. اگر شخصی در حین لحیم کاری دود سرب را استنشاق کند، مسمومیت ناشی از آن تنها از طریق آزمایش خون و ادرار قابل تشخیص است. با این حال با توجه به علائم ناشی ورود سرب به بدن، می توان به مسمومیت فرد پی برد. این علائم و عوارض عبارتنداز :
درد عضلانی : دردهای عضلانیمثل درد مچ دست، درد مفاصل زانو، درد آرنج، شکم و حتی یبوست و سردرد و قولنج غیرعادی از علائم ناشی از مسمومیت سربی محسوب می شوند.
درد جسمانی : بی اشتهایی، خستگی مفرظ، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ نیز از نشانه های مسمومیت به سرب است.
مسمومیت شدید : از جمله عوارض مسمومیت حاد سرب، تورم لثه، لرزش بدن، حس کردن طعم فلز در بدن، کم خونی و ناباروری می باشد.
نکته بسیار مهم در رابطه با عوارض سرب، تاثیر آن بر زنان باردار و کودکان زیر 5 سال است. این افراد بسیار آسیب پذیر هستند، بنابراین از انجام لحیم کاری در محیطی که خانم باردار یا کودک زیر 5 سال حضور دارند، جدا خودداری کنید.

اکثر سیم های لحیم دارای سرب هستند. به همین دلیل همانطور که اشاره شد، عوارض ناشی از استنشاق دود لحیم کاری بسیار خطرناک است. بنابراین اولین پیشنهاد ما به شما، استفاده از سیم لحیم بدون سرب است.

اگر به دلیل گران بودن سیم لحیم بدون سرب، هنوز می خواهید از سیم لحیم سرب دار استفاده کنید، حتما به نکات زیر توجه کنید تا حتی المقدور از عوارض دود لحیم کاری پیشگیری شود :

1. سعی کنید لحیم کاری را در محیط های باز انجام دهید. اگر شرایط لحیم کاری در فضای باز را ندارید، در محیطی این کار را انجام دهید که تهویه مناسبی داشته باشد.
2. یکی از راه های ساده و ارزان قیمت برای کاهش عوارض ناشی از استنشاق دود لحیم کاری، از ماسک های مخصوص این کار استفاده کنید.
3. لحیم کاری را به فواصل مختلف تقسیم کنید. و بین فواصل لحیم کاری به فضای باز رفته و کمی استراحت کنید.
4. یکی از راه های ورود سرب به بدن از طریق پوست است. بنابراین بعد از لحیم کاری و قبل از خوردن مواد غذایی حتما دست های خود را بشویید.
5. گرد و غبارهای سرب روی سطوح مختلف مخصوص کف اتاق یا کارگاه می نشیند. پس بعد از لحیم کاری کف اتاق یا کارگاه را به خوبی تمیز کنید.
6. هر چقدر بدن از آهن و کلسیم کافی برخوردار باشد، کم تر تحت تاثیر اثرات سرب قرار می گیرد. بنابراین مهندسان و تعمیرکاران حوزه الکترونیک که لحیم کاری انجام می دهند، می بایست در برنامه غذایی خود، آهن و کلسیم نیز بگنجانند.

لیحم کاری علاوه بر خطرات شیمیایی خطرات دیگری نیز دارد. در حالت کلی برای ایمنی در لحیم کاری بهتر است به نکات زیر توجه کنید :

• استفاده از تجهیزات ایمنی : از تجهیزات ایمنی مثل عینک، ماسک، پیش بند و دستکش استفاده کنید. تا از سوختگی و تماس دود و بخار لحیم کاری با پوست جلوگیری شود.
• لحیم کاری در فضای دارای تهویه مناسب : یا در فضای باز اقدام به لحیم کاری کنید و یا در فضایی که تهویه مناسب داشته باشد.
• استفاده از ابزار لحیم کاری مناسب : مثلا استفاده از هویه ای با توان مناسب، نوک ابزار لحیم کاری قابل تعویض باشد و ...
• استفاده از سیم لحیم مناسب
• انجام لحیم کاری در یک سطح صاف و هموار
• تمیز کردن ابزار پس از اتمام لحیم کاری