الیاف نسوز چیست ؟ | انواع مواد نسوز | کاربرد آن ها

• تعریف بین المللی مواد نسوز : مواد نسوز ، ماده ای سرامیکی و غیر فلزی هستند که قادر به تحمل درجه حرارت بسیار بالا هستند که در عین حال حرارت کمی را انتقال می دهند.
• تعریف ماده نسوز از نظر کارشناسان و متخصصان بازار : مواد نسوز ، ماده ای معدنی و غیرفلزی هستند که در دمای بالا همچنان خواص فیزیکی و شیمیایی خود را حفظ می کنند و دچار تغییر نمی شوند.

• این مواد در برابر خوردگی های ناشی از واکنش ها و حملات شیمیایی مقاوم هستند.
• در برابر فشار بالا مقاومت زیادی دارند.
• در برابر انبساط های غیر همسان درون جسم نیز مقاوم هستند.
• در برابر ساییدگی مقاوم می باشند.
• در بربر شوک های گرمایی و حرارتی ناشی از تغییر ناگهانی دما و همچنین در برابر تغییرات ترمودینامیکی نیز مقاومت دارند.

• انواع مواد نسوز از نظر مواد اولیه

1. مواد نسوز اسیدی : این دسته از مواد اولیه سیلیسی، الومین بالا و الومین پایین  ساخته می شوند.
2. مواد نسوز قلیایی : این دسته از مواد اولیه کرومیت، اولیوین، دولومیت و منیزیت تولید می شوند.
3. مواد نسوز ویژه : این دسته از مواد اولیه ای مثل زیکون، گرافیت، بادلیت، سیلیکون و سیلیکون کاربید تولید می شوند.

• انواع مواد نسوز از نظر شکل ظاهری

1. مواد تسوز شکل دار مثل بردهای نسوز، آجرهای نسوز و ...
2. مواد نسوز بی شکل مثل جرم های ریختنی نسوز
3. مواد عایقی و الیافی مثل منسوات نسوز و نمدهای حرارتی
4. مواد عایق که تخلخل بالا و هدایت حرارتی کمی دارند.

• انواع مواد نسوز بر اساس دمای همجوشی

1. نسوز عادی : دمای همجوشی ۱۷۸۰ ~ ۱۷۸۰ درجه سانتی گراد
2. نسوز بالا : دمای همجوشی 1780 تا 2000 درجه سانتی گراد
3. فوق العاده نسوز : دمای همجوشی بیشتر از 2000 درجه سانتی گراد

• در صنایع شیشه سازی
• در صنعت متالورژی
• در صنایع فولاد برای تولید محصولات صنعتی
• در صنایع سیمان برای استفاده در کور های حرارتی
• در صنایع فلزات غیر آهنی
• برای جلوگیری از اتلاف انرژی و کم شدن اصطکاک بین قطعات و استهلاک ابزار و ماشین های صنعتی (مثل ساخت گریس و اسپری گریس از نوع نسوز آن)
• و ...

الیاف نسوز به عنوان یکی از مواد مهم در صنایع با دماهای بالا، نیازمند رعایت دقیق استانداردهای کیفی و ایمنی هستند تا عملکرد خوبی داشته و حفاظت از نیروی کار را تضمین نمایند. در این بخش به مهم ترین استانداردها و نکات ایمنی مرتبط با استفاده و نگهداری الیاف نسوز می پردازیم که عبارتنداز:

استانداردهای کیفیت و عملکرد

الیاف نسوز باید مطابق با استانداردهای بین المللی مثل ASTM (انجمن آزمایش و مواد آمریکا)، ISO (سازمان بین المللی استاندار) و EN (استانداردهای اروپایی) تولید شوند. این استاندارها، پارامترهایی مثل مقاومت حرارتی، پایداری شیمیایی، استحکام مکانیکی و جذب رطوبت را مشخص می کنند.

خطرات بهداشتی و محافظت از نیروی کار

برخی از الیاف نسوز مخصوصا الیاف معدنی، ممکن است هنگام برش ای نصب، ذرات معلق ریزی تولید کنند که در صورت استنشاق، برای کارکنان خطرات تنفسی ایجاد می کنند. بنابراین استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مثل ماسک های تنفسی، دستکش و عینک محافظ ضروری است.

نکات ایمنی در نصب و نگهداری

• محیط کار می بایست دارای تهویه مناسب باشد تا از تجمع ذرات معلق جلوگیری شود.
• از تماس مستقیم پوست با الیاف نسوز خودداری گردد تا از حساسیت های پوستی جلوگیری شود.
• پس از اتمام کار، می بایست لباس ها و تجهیزات به دقت تمیز شوند تا آلودگی های باقی مانده حذف گردند.

انطباق با مقررات زیست محیطی

برای ورود کم ترین آسیب به محیط زیست، مواد نسوز می بایست طوری انتخاب و دفع شوند که با قوانین زیست محیطی کشورها و مناطق، مطابقت داشته باشند.

رعایت استاندارها و نکات ایمنی مذکور، علاوه بر تضمین کیفیت محصولات، سلامت نیروی کار و کاهش ریسک های احتمالی را در پی دارد و استفاده صحیح از الیاف نسوز را در محیط های صنعتی ایمن تر می کند.

مواد نسوز به دلیل داشتن ویژگی های منحصر به فرد، در صنایع مختلف که با دماهای بسیار بالا سر و کار دارند، کاربردهای بسیاری دارند. استفاده از این مواد نه تنها باعث افزایش کارایی تجهیزات می شود، بلکه به افزایش ایمنی و صرفه جویی در هزینه ها نیز کمک می کند. در این قسمت به مهم ترین مزایای استفاده از مواد نسوز می پردازیم. این مزایا عبارتنداز:

• مقاومت حرارتی بالا

مواد نسوز در دماهای بسیار بالا (تا چندین هزار درجه) بدون تغییر شکل یا از دست دادن خواص مکانیکی خود باقی می مانند. این ویژگی، آن ها را برای استفاده در کوره ها، کمدها و تجهیزات حرارتی مناسب کرده است.

• افزایش عمر تجهیزات

استفاده از مواد نسوز، باعث کاهش خورندگی، اکسیداسیون و تخریب زودرس سطوح داخلی تجهیزات می شود و در نتیجه، عمر مفید تجهیزات صنعتی به طور قابل توجهی افزایش می یابد.

• استفاده بهینه از انرژی

با عایق بندی مناسب و جلوگیری از اتلاف حرارت، مواد نسوز به حفظ انرژی و کاهش هزینه های مصرف سوخت کمک می کنند.

• مقاومت در برابر شوک حرارتی و شیمیایی

این مواد توانایی تحمل تغییرات ناگهانی دما و تماس با مواد شیمیایی خورنده را دارند که این خاصیت، امنیت و توانایی در برابر تغییرات شمیایی را افزایش می دهد.

• وزن کم و سهولت نصب

بسیاری از مواد نسوز کم وزن و انعطاف پذیر هستند که نصب و جایگذاری آن ها را تسهیل کرده و هزینه های نیروی کار را کاهش می دهد.

• افزایش ایمنی محیط کار

مواد نسوز با کاهش خطرات ناشی از دماهای بالا و جلوگیری از آلودگی حرارتی، به حفظ سلامت نیروی کار و محیط زیست کمک می کنند.